*het eerste bericht hierover was verdwenen, dus schreef even een nieuwe, maar nu is de oude er ook opeens weer. De krachten werken door...
We moesten wel afbouwen. Vandaag werd een kippeneindje, omdat we anders meer dan 38km moesten doen. Niet meer haalbaar. In Villaviciosa hadden we een hotel te pakken gekregen, Carlos I, en de voorbereidingen in de straten voor een groot feest, was ter ere van hem. Maar ik was niet geinteresseerd. Niet in de oude ambachten die later op de dag in de straten werden uitgevoerd, niet in de roofvogelshow, niet in de kleine stalletjes met sieraden, kazen, kleding en lakens. Ik was op zoek naar medepelgrims en vond er eentje die ons tijdens de koffie kon vertellen wat het omloop-, terugloop- en taxiavontuur van de Zweedse was, over wie hij zich erg ongerust over had gemaakt omdat ze van het pad was verdwenen.
Wij vonden in de middag een restaurant waar we duidelijk niet moeilijk moesten gaan doen, ons Spaans vloeiend moesten houden en het zeker niet in ons hoofd halen om een rondje te gaan bloggen.
Terwijl P een siësta hield, zat ik in de prachtige zithoek op de eerste verdieping. Maar zelfs mijn Ipad was in de contramine. Weigerde een Nederlands woordenboek te gebruiken, dus voor elk woord, duwde hij een Engelse suggestie naar voren. Zo viel niet te werken. Er moest duidelijk een en ander geslikt, verteerd en geaccepteerd worden... Maar eerst die verdomde Ipad.

Dit was een kippeneindje. We konden niet verder, of het zou ver over de 38 km worden, dus het werd afbouwen, of we nou wilden of niet. In Villaviciosa werden feesten voorbereid. Het had met Carlos te maken, en wij hadden precies dat hotel geboekt. Toch waren we wat van slag, nou ja, vooral ik. Ik wilde niet stoppen, ja, even voor koffie en tortilla maar dan gewoon door.
We waren er al rond 11.00 uur en vanaf het terras bleef ik maar naar pelgrims uitkijken. Gelukkig troffen we er eentje die ons kon vertellen hoe het met een andere pelgrim was afgelopen, een vrouw waarover hij zich zorgen had gemaakt.
We konden al vroeg het hotel in en even later liepen we opmerkelijk fris geurend door de straten. De dag werd opeens een gewone vakantiedag. Prima, maar niet om over naar huis te schrijven.

De Albergue was een tip van W, die deze route in 2018 liep. We zaten net aan de witte wijn toen de app binnenkwam. Of we wat filmopnamen konden maken van de herberg en het oude kerkje. Dat kon hij goed gebruiken voor de trailer voor zijn nieuwe thriller die binnenkort uitkomt. Het verhaal speelt zich af op de camino.
P heeft een geweldige camera op zijn telefoon en ook een pole bij zich. Hij liet de wijn staan en ging aan de slag. Sluipend door de herberg, rondjes om het kerkje uit 921, kikker- en vogelperspectief. De hele rambam kwam aan de orde.
We (of W) hadden geluk, de herbergier had de sleutels en we mochten het kerkje bezichtigen. Ook binnen moest er van alles gedraaid worden. Ik deed met mijn (veel slechtere) camera voor spek en bonen mee, al was het maar dat er elke keer precies als ik een geconcentreerde rijer had gemaakt iemand in mijn beeld ging staan. Maar P was niet klein te krijgen. Hij liep met zijn stok door de kerk, filmde de wensenlijst en zorgde dat er geen mensen in de weg liepen.
We gingen ook met z’n allen de trap op om het geheel van bovenaf te bekijken. P bleef achter. De herbergier vertelde eenmaal weer beneden een verhaal over de kerk toen het gebeurde. Een klap of iets, in ieder geval een hard geluid dat van boven kwam.
P was zo met zijn pole in de weer geweest dat hij het krukje dat in de weg stond over het hoofd had gezien. Maar misschien was deze struikelopname de kers op de wensenlijst van de schrijver.

We stonden per ongeluk om zes uur op omdat ik anderen hoorde rommelen en dacht dat het veel later was. Ik had zin in deze dag, want het zouden er maar 25 worden. Geloof dat mijn overschattingssysteem weer aangegaan was. Na de kilometers van de dag ervoor voelde ik na een paar uur al dat dit een, laten we zeggen, interessante dag zou worden. P dieselt gewoon door met zijn 12+kilorugzak en past zich aan mijn tempo aan. In de ochtend stappen we als dertigers door het leven en naarmate de uren vorderen komen bij mij de jaren er met tientallen erbij. Deze dag nog eerder dan anders.
Een mooie afleiding kwam van de man die zijn hele tuin had volgezet met palen met bordjes van alle mogelijke steden en dorpen uit de hele wereld. Waar wij vandaan kwamen? Hilversum? Staat er nog niet bij, loop maar even om, dan kan je het opschrijven. We liepen om, kwamen in de man zijn schuur terecht, waar het houten bordje al klaar lag om beschreven te worden. De spijkers werden erin geslagen en wij bewonderden het resultaat. De man deed dit al vier jaar. Ik vond het een geniale oplossing voor eenzaamheid. De hele dag aanspraak en als je geen zin hebt blijf je gewoon binnen.
In de middag ging de zon nog harder schijnen, de heuvels werden hoger en mijn tempo zakte nog wat verder. We deden bijna zeven uur over deze etappe, maar toen kwam de beloning. Een Albergue met een tuin met ligstoelen, water met citroensap als welkomstdrankje, bedden pal naast het raam, een warme douche, de herbergier die de was voor je doet, een fles wijn met chips in de beste ligstoelen en ‘s avonds een bezichtiging van het kerkje uit 921 dat naast de herberg stond.

Om het scharrelen in het donker en dat je bij ochtendgloren al buiten bent, je naar de laatste zichtbare sterren kijkt en dan de zon ziet opkomen terwijl er nog niemand loopt ook al zat je met allen in dezelfde herberg, de anderen zijn even opgelost en dat is precies goed, want het is nu tijd voor stilte en de natuur, paden die langs beekjes kronkelen en uitkomen bij zee, waar de golven hoog kapotspatten op rotsen of een strand, waar je al snel de gewoonte oppakt om eerst tien kilometer te lopen voor je koffie met een tortilla neemt terwijl dat eigenlijk gewoon niet anders kan omdat er binnen die tien kilometer niets te bekennen is, en dat je bij dat ene cafe bijna altijd wel een andere pelgrim tegenkomt die even een praatje maakt en dan weer verdwijnt om dagen later op de route plotseling weer op te duiken en je dan zo hartelijk te groeten dat je het idee hebt dat je een lang verloren vriend hebt teruggevonden, waar mensen je magnesium voor je benen geven, pleisters voor opkomende blaren, fruit of een vriendelijk woord, elkaar als vanzelfsprekend helpen, zich ook ongerust maken als je plotseling van de route bent verdwenen, je dingen over jezelf vertelt die je normaal nooit doet, wat de camino intens, maar gek genoeg ook vluchtig maakt, want je woorden waaien weg in de wind, waar de kilo’s van je afvallen terwijl je eet als dokwerker, je in de middag een herberg binnenloopt en gelukzalig achter een glas wijn gaat zitten, het leven teruggebracht is tot slapen, lopen en eten en je merkt dat die eenvoud zo weldadig is dat je deze ruimte mee terug wilt nemen, weet dat het niet kan en je daardoor al heimwee krijgt en op de camino wilt blijven terwijl je er nog niet eens vanaf bent.

Er is iets geks aan de hand hier in de Albergues. Op alle slaapzalen waar we hebben gelegen, was er niet 1 snurker. De eerste nacht in Hazas ervoer ik als heel merkwaardig. Ik lag wakker en ook na verloop van tijd hoorde ik nauwelijks iets. Alsof iedereen naar elkaar aan het luisteren was, of wachtte op iets waarvan ik nog niet op de hoogte was. Toen dacht ik nog dat het een uitzondering was, ik heb op vorige camino’s hele toestanden meegemaakt, mannen die van tevoren al waarschuwden dat het heel erg zou worden, vrouwen die daar een probleem van maakten.
Maar hier? In alle zeven slaapzalen, grote en kleinere, haalde niemand adem. Misschien omdat er in augustus nauwelijks een bed te krijgen is, dat als een pelgrim er dan eenmaal een heeft hij niet te veel lucht wil gebruiken.

En heel af en toe bekruipt me het gevoel dat we totaal gestoord zijn met z’n allen. Dat 360.000 volwassen mensen per jaar bereid zijn om op een gemengde slaapzaal te gaan liggen, op matrassen waarvan niemand wil weten wat er allemaal is ingedaald, om 22.00 t licht uit te moeten doen, met zo weinig mogelijk schijnsel op een iPhone bezig zijn, niet op een andere zij te draaien omdat anders het hele stapelbed meegaat, op wc’s gaan zitten terwijl iemand anders z’n tanden poetst - of andersom, nog veel erger - om de volgende ochtend om 09.00 uur weer weg te moeten zijn maar eerst de voeten met gehwohl hebben ingesmeerd en dan net te doen alsof dat helpt, om vervolgens de shin splints op de schenen en de blaren op de voeten te lopen, nog weer een heuvel te nemen terwijl je sowieso nog genoeg bergen in het vooruitzicht hebt, hele stukken over de provinciale weg moet en af en toe even aan de vangrail hangt, maar op FB alleen de mooie plaatjes post, elke dag in dezelfde kleding, zonder make-up, stug herhalend dat de camino je geeft wat je nodig hebt ook al is er geen bed te vinden, gelovend dat er krachten uit de aarde naar boven spuiten, de bloedende plekken voor stigmata aanziend en we allemaal roepen dat er geen toeval bestaat, dus dat net die ene spreuk op net jouw kamer precies was wat jij, en alleen jij nodig had.

Dit seizoen op de camino heeft weer andere opvallende geuren dan het voorjaar. Nu zijn het de vijgenbomen en eucalyptus die zo sterk ruiken dat ze voor altijd verbonden zullen zijn met deze route. De bramen hebben geen geur maar wel smaak, we stonden een tijdje stil om te plukken. Verder zijn de landelijke geuren ook niet te versmaden.

We wilden meer pelgrimachtig gaan leven. Eigenlijk ingegeven door het feit dat we al om 14.00 uur bij de de Albergue waren, er geen cafe of restaurant in de buurt was, we toch nog even reviews lazen en dachten: nee. Dan gewoon door. We zien wel of in Ribadesella plaats is. Komt goed.
Ik had op 20km gerekend en moest me nu instellen op 31. Dat doet een pelgrim.
In Ribadesella belde ik weer eindeloos. Niets. Plan B, naar de jeugdherberg die al had gezegd vol te zijn. Volgens mij zouden ze ons wel verder helpen en wellicht was er iemand die had afgezegd. Ik weet nu het woord voor reservelijst.
De laatste kilometers kostten me veel moeite, maar toen ik de trappen van de jeugdherberg opliep, de grote stoelen in de entree zag staan - perfect om in te bloggen - de zee aan de andere kant van het terras zag, perfect om in te zwemmen, wenste ik dat er een almachtige bestond.
De surfjongen leefde mee, maar daarmee kregen we geen plek. Hij ging wel voor ons bellen. Instussen staarden wij naar de hoge golven, de pelgrims die op het terras zaten te drinken, de surfers met hun planken en blonde look, plus al het andere volk dat dit de meest geëigende plek vond om te verblijven.
Even verderop was een Albergue waar we terecht konden. Hoe ver even was? Zo’n twintig minuten lopen. Die twintig werden na wat praten veertig en uiteindelijk zei hij dat het er vijftig waren. De vrouw zou op ons wachten. Het werd wel een hele klim, maar... het goede nieuws was dat dit richting van Santiago was. Hij knikte blij.
De eerste kilometers legden we in verhoogd tempo af. Toen kon ik niet meer. Dacht, ze kunnen me wat, als die herbergier weg is, prima, stap voor stap en niet sneller dan dat.
Na een uur belden we aan. Het duurde even voor er een raam op de eerste verdieping geopend. Ik dacht: als er een raam geopend wordt, gaat er nu dan een deur dicht?
Wat we wilden?
De herbergier.
Andere deur.
(Aha!)
Hoe we waren gekomen?
Te voet.
O, was er geen teleferique?!
We werden binnengelaten. De vrouw die ons welkom heette werd meteen onze vriendin toen ik vroeg of ze ook wijn te koop had. ‘No camino sin vino.’
We zaten goed.

In Colombres moest P de nog natte kleding weer inpakken omdat daar de droger niet beschikbaar was. In Llenas hing hij alles op de waslijn en kreeg ik na een week een goed beeld van wat er in die grote rugzak zat.
Van tevoren had ik advies gegeven over de inhoud. 1 korte broek om in te lopen, 1 andere voor na het wandelen, 2 Merino-shirts, 2 paar M-sokken, 2 M-onderbroeken (Merino stinkt niet, droogt snel, je wast de een, draagt de ander, is het nog niet droog hang je hem aan je rugzak), 1 fleece, 1 lakenzak, lichtgewicht regenjack, camel bag voor water en een reishanddoek (die helemaal niet droogt, aanvoelt als een zeem, maar snel de oude is, want neemt helemaal geen water op).
En dan moet dat hele zooitje maximaal 10% van je eigen lichaamsgewicht zijn, liever nog minder.
Op de waslijn hingen 7 boxers, 7 paar sokken, 3 overhemden, 1 M-shirt, 1 T-shirt, 1 zwembroek, 2 lange broeken, 1 korte broek. De waterdoorlatende regenjas hing er niet, die is 30 jaar oud. Het enige positieve wat je ervan kan zeggen is dat hij goed staat en mega duurzaam is.
De andere helft van zijn rugzak was nog droog. Geen idee wat er verder nog uit tevoorschijn komt. Al heeft hij wel al aangekondigd dat de volgende reis niet alleen zijn elektrische tandenborstel met oplader meegaat, maar hij er hard over denkt om ook de waterpik mee te nemen.

Er zijn drie soorten slaapzaalgebruikers. De eerste heeft totaal schijt aan slapende mensen, komt later binnen, rommelt grondig in zijn rugzak omdat hij als enige zijn slaapritueel niet heeft voorbereid, en als je pech hebt doet hij ook nog even het licht aan.
De tweede soort komt het meest voor. Dat is iemand die wel zijn spullen al heeft klaarliggen om naar de badkamer te gaan, enigszins lawaai maakt, het voorzichtig probeert te doen, maar weet dat het nou eenmaal niet helemaal geluidloos kan.
En dan de derde. Die het vervelend vindt dat hij alleen al door zijn bestaan anderen tot last is. Die alles tot in de puntjes heeft voorbereid. Elke handeling wordt van tevoren inschat en vertraagd uitgevoerd zodat het geruisloos kan. Hij is geoefend. En is waarschijnlijk degene die de camino het hardste nodig heeft.

De route liep helemaal over onverharde paden, dicht langs de kust. Over kliffen, door velden, langs koeien en stieren, diepe afgronden en zicht op de Picos die steeds dichterbij kwamen. Als je dit eenmaal meemaakt wil je niets anders meer.
Op een gegeven moment kwamen we bij een inham, zee diep onder ons, waarover een natuurlijke brug van rotsen liep. Geen goed idee om te vallen. De Noor van het wc-papier zag ons van verre, rende terug, gooide zijn rugzak neer en gebaarde dat we om konden lopen, maar dat we ook de rotsen konden nemen. We namen de rotsen. Hij klauterde ons als een berggeit tegemoet, en bood zijn hulp aan. Ik gokte dat hij rond de 70 was. Hij wilde mijn stokken wel nemen, of mijn rugzak, of allebei. Ik wilde hem niet voor het hoofd stoten. Als hij met mijn rugzak de diepte in stortte zou ik verloren zijn, al was mijn Ipad veilig bij P. Ik gunde hem mijn stokken.
De rotsen staken scherp uit, inderdaad handig om je handen vrij te hebben. Halverwege wilde hij wel even een foto van ons maken en stak zijn hand al uit naar mijn telefoon. Ik aarzelde, maar wederom, hij deed zo zijn best en als hij mijn bankpassen, rijbewijs en ov-kaart zou verliezen dan moest het maar zo zijn.
Hij maakte twee foto’s. Op de ene stond P, op de andere stond ik met ogen dicht. Verticaal gefotografeerd, nauwelijks iets van het gevaar te zien.
We haalden allemaal de overkant, bankpassen incluis.
Ik bedankte hem hartelijk. Hij vond het allemaal heel normaal, dit was de camino, en weg was hij, galopperend naar zijn partner en de onder hun hoede genomen pelgrima.
Op een gegeven moment kwamen we bij een gat in de rotsen waar mensen zich omheen hadden gedrapeerd. De een in yogahouding, de ander liggend op het gras, sommigen starend in een toekomst die zich zojuist had geopenbaard.
We streken neer. En luisterden. We hoorden de golven heen en weer gaan, ze sloegen nergens op kapot, maar namen de tijd om rustig elk moment te nemen zoals het kwam. In... en weer uit... De aarde haalde adem. Een overdonderende ademteug in, een alles kwijtscheldende ademteug uit.
Betoverend.

We liepen dapper door in de regen. Regenjas aan en uit, aan en uit, en weer aan. Tussendoor was het te warm om die aan te houden. We lunchten bij personeel dat vond dat we heel erg stoorden tijdens hun werkzaamheden, maar kregen toch een boterham. Onderweg gaven Noren ons nog wat tips over wc-papier: ALTIJD in je zak hebben, je-weet-maar-nooit! Wij glimlachten om zoveel beginnerstips, en knikten instemmend.
Aan het einde van de dag liepen we de laatste berg op, een mooi pad met links en rechts afgrond en zagen onze blauwe Albergue al vanuit de verte. Dit was Colombres. Onze hotelkamer zat aan de herberg vast. Balkonnetjes met schommelstoelen, we zagen ons daar al zitten in de avondzon.
Het leven is mooi, maar zo mooi nou ook weer niet. Tenminste, niet vandaag. We mochten al blij zijn met de kamer, waren we ook, we douchten, stopten onze kleren in de wasmachine en liepen door het dorp. Daar was niets voor 20.30 open, een supermarktdiner op onze kamer was ook goed. Onze kleding was intussen klaar, alleen de droger bezet. En die bleef bezet. De stapel kleding die P erin had gestopt zou moeten drogen voor 07.00 uur de volgende ochtend. De stemming zwakte wat af. Toen probeerden we weer een onderkomen voor de dag erna te boeken en dat was weer eindeloos gedoe. Uiteindelijk ging ik troostdouchen. Deze keer werd het water niet warm, dus begon ik met draaien. Slecht idee. Het water spoot koud in mijn gezicht, dus links was blijkbaar de keuzestand stort of hand. Uit rechts was geen warm water te krijgen. Blijkbaar vloekte ik zo hard van al dat koude water dat P - na me de tijd te hebben gegeven het allemaal zelf op te lossen, hij weet dat een vrouw zelfstandig wil functioneren, maar hij weet ook heel goed dat dat niet te lang moet duren - me kwam helpen. Maar ik had de strijd inmiddels opgegeven. Kuthotel. Kutprijs. Kutdouche. P, die een beter humeur had dan ik, kreeg er warm water uit. ‘Gewoon eventjes wachten, het duurt even.’ Ik kreeg nog net een bedankje uit mijn bevroren lippen en nam alle tijd om al het beschikbare warme water nu dan wel op te maken.

We zitten te lunchen en na een rondje fris twijfelen we over wel of geen wijn. We moeten nog een uur lopen. Van P mag ik t zeggen. Ik zeg Spa en terwijl hij naar de bar loopt denk ik, ik had gewoon allebei moeten zeggen.
Komt hij terug met allebei.

P zoekt op hoe t met zijn rugzak zit. Het kon namelijk ook best zijn dat zijn schoenen waterdicht waren in plaats van de rugzak. Dat die vanmorgen ook nog kleddernat waren telt blijkbaar even niet ‘Hydro shield,’ zegt hij, ‘wat denk je dan? Toch niet dat t zo lek is als een mandje?’