We sliepen voor het eerst in het seizoen in de datsja. Opmerkelijk omdat ik er normaal gesproken al in april bivakkeer. Maar vanwege douche- & wc-perikelen was dat niet mogelijk.
​Het is daar heel normaal om 's nachts allerlei ondefinieerbare geluiden te horen. Ik heb eens een nest ratten, steenmarters, of woelmuizen onder mijn huisje gehad, maar zeker was ik er niet van. Dus ik was benieuwd. Alleen maar omdat P naast me lag, dus hij kon inspringen als het eng werd. Halverwege de nacht attendeerde ik hem op een geluid. Eerst hoorde hij niets, zo subtiel was het. 'Het klinkt als een smakkende kikker,' zei ik. Toen hoorde hij het ook. Op dat moment konden we niet vaststellen of het in het huisje was of buiten. P sliep weer in. Ik kon niet slapen. Die tijd gebruikte ik om het geluid thuis te brengen. Wat uiteindelijk lukte. 
Het was de ijskast die zich anders voordeed. 

Vandaag gaf ik de workshop poëzie aan groep zeven. Op mijn vraag wie er wilde voorlezen gingen er veel vingers omhoog. Ik had maar tijd voor een paar, en gaf de volgende opdracht. De kinderen gingen aan het werk en een jongetje stak zijn vinger op. Ik knielde naast zijn tafeltje. Zonder me aan te kijken zei hij: 'Ik word heel agressief als ik de beurt niet krijg.' 
Ik moest ontzettend lachen, maar hield me in. Hij zat doodkalm aan zijn tafel, nergens zag ik tekenen van ingehouden agressie. Zijn hand lag rustig op zijn werk. Ik zei hem dat het goed was dat hij het vertelde, maar dat het een beetje vreemd was om hem nu de beurt te geven alleen maar omdat hij agressief werd. Maar dat hij wel bij de volgende ronde mocht voorlezen. 
Toen die ronde kwam wilde hij niet. Wel wilde hij weten hoe ik heette. Ik zei het en op dat moment las ik wat hij had geschreven: 'Ik haat juf...'
Ik nam hem mee naar buiten voor een goed gesprek, al was hij er minder over te spreken.

Ik besteedde veel tijd aan het bedenken hoe ik kinderen aan het dichten kon krijgen. Zeker omdat ik zelf geen dichter ben. Maar groep zes die de zomerschool volgden lieten me versteld staan. ​Een meisje van negen maakte dit: 

De verwarring
Ik ben de engel in je dromen
Ik voel de pijn in je hart
Ik zie jou in mijn spiegelbeeld
 Ik word zo emotioneel als ik je verhalen hoor
  Ik heb pijn in mijn hart als ik jouw verdriet ziet
    Ik ruik de lekkere maaltijd die jij voor mij bereidt
    Ik proef de tranen die jij achterlaat

F belde op dat hij ook een openhartoperatie moet ondergaan. Meteen schoten alle herinneringen aan die tijd door mijn hoofd.
Dat ik te horen kreeg dat de operatie vijf uur zou duren, maar wellicht veel langer omdat het hart er misschien in z'n geheel uitgelicht moest worden en op ijs gezet. Maar dat ontdooien hè, daar zat t em in, dat moest langzaam. Mijn operateur keek even naar mijn vader en zei dat hij dit vertelde anders maakte mijn vader zich maar extra ongerust als ik er na vijf uur nog niet uit was. Daaraan kon je merken dat zo'n man te lang met zijn mes in harten poert. Voor hem was zo'n hart op ijs heel gewoon. Ook herinner ik me dat het kleine bekertje dat op de ochtend van de operatie naast mijn bed stond niet was om door te slikken maar om mijn mond mee te ontsmetten. En de man die continu tegen mij zei: 'Inshalla, Inshalla. Hij was na mij. ​En de patiënt die in het AMC het portiershokje kort en klein had geslagen en nu briesend van woede tegenover mij lag.
Ik zou bijna zeggen: de goede oude tijd... 

In het ziekenhuis

We moesten onze schoenen uitdoen om het kunstwerk van Florentijn Hofman binnen te lopen. Door een toegangsbuis kwamen we in het centrum van het werk. Het was alsof we in een zeppelin terecht waren gekomen. Ik probeerde tegen de wanden op te lopen, dat ging niet echt goed, liggen des te beter. Toen zette de verstilling zich in. Alsof het groen een kalmerende werking had. Het was indrukwekkend. Vooral toen we als laatsten overbleven en konden genieten van de groene stilte. 

W had een verrassingsuitje voor me geregeld. Dat zijn fijne dingen. Ik vroeg me al dagen af wat het zou worden tot hij zei: 'En vrijdag gaan we naar Schiedam, hè?'
Het is een bekend fenomeen. Zeg iemand dat hij iets niet mag zeggen, tien tegen een dat het 't eerste is wat uit zijn mond komt. 
De verrassing was fenomenaal. Daarna nam hij me mee uit eten in Leiden. Hij kende Leiden goed, er zaten echt goede restaurants, behalve één, daar moesten we echt niet terecht komen. Geen zorgen, keuze genoeg. 
Het terras onder de bomen had helaas geen plek, de tafels voor het restaurant in een klein achterafstraatje leek ons wel wat, maar toch liepen we nog even door of er wat leukers te bekennen was. Niet. We gingen terug. Binnen kijkt W om zich heen en zegt tegen de serveerster dat hij het kent. Maar hij was er niet zeker van. Tot hij naar de wc ging. Toen was het duidelijk. Van al die restaurants die Leiden rijk is, was er maar een die vermeden moest worden. Dit.

Onderweg naar school kwam een man me tegemoet. 'Lekker weer, mevrouw!' riep hij. Ik beaamde. We raakten aan de praat. Hij was minimaal een kop kleiner dan ik. Hij zei dat hij slecht Nederlands praatte, uit Afrika kwam, hier al tien jaar was, en zijn ... dip had. Uw inburgeringsdiploma? Klopt ja.
Toen wilde hij het over de aanslag hebben. Hij kon er niet bij. We gingen allemaal dood. Waarom zou je dat vervroegen? Een vraag waar ik nooit bij stil had gestaan. Hij was Christen, hij wilde even in het Engels door, zo enthousiast werd hij van God, God had een bedoeling, ik was wit en hij was zwart en we konden samen leven. 

De bouwgeschiedenis van de douche van mijn tuinhuis kreeg een nieuw hoofdstuk. Ik kocht een geiser. De Gaskoning zelf zou hem installeren. Hij kwam binnen. Wat dat in godsnaam voor spaghetti was, daar in mijn douche? Hij doelde op de flexibele leidingen die P en W daar met veel moeite en gevloek hadden geïnstalleerd. Met een sierlijke krul liep de leiding voor mijn wc langs. Ik had allang het stadium 'Het-maakt-mij-niet-uit-als-ik-binnenkort-maar-naar-de-wc-kan-en-een-douche-nemen bereikt. 
De Gaskoning schudde zijn hoofd en boog zich in de keuken over de nieuwe geiser. Waar ik de kraan had. 'De kraan?' vroeg ik, expres langzaam uitgesproken zodat ik mezelf wat tijd gunde om de ellende die zeker ging komen iets naar achter te duwen. 'Ja, de kraan!' Ik staarde naar de nieuwe geiser. Nu viel me pas op dat er geen kraan op zat en dat de oude, die inmiddels van de muur was, er wel een had. 'Eh...'
De winkel was al gesloten. Dat kwam later wel. De Gaskoning wilde dat ik mijn mond hield terwijl hij bedacht hoe hij die leidingen in de keuken zou laten lopen. Het was namelijk te rommelig. Toen ik aandroeg dat het mij allemaal niks uitmaakte al kwamen er drie leidingen bij, het was tenslotte een vakantiehuisje, schudde hij zijn hoofd. Het moest netjes. Ik vulde aan: 'En goedkoop.' Hij was het voor het eerst met.me eens. Dat was nu precies het hele probleem waar hij nu over filosofeerde. Het moest netjes én goedkoop. 
Na tien minuten zwijgen was hij eruit. Hij maakte een tekening, legde mij uitvoerig uit hoe het allemaal zou worden, ik dreef bij de derde zin al af, tot ik bedacht dat dat stom was, want het ging toch om mijn keuken en geiser. Het kwam er op neer dat die hele slordige rommel wegging. Ik kreeg twee plaatjes tegen de muur met een kraan. Mooi. Ik was onder de indruk. 'En die kranen daar...' zei hij, zijn vinger priemde door de muur heen naar mijn douche. Ik vroeg of hij daar ook wat mee kon. 'Ik kan alles.' Dat zijn hoopvolle uitspraken voor een vrouw met twee linkerhanden en welwillende vrienden.
Hij verdween in de douche en schudde weer zijn hoofd over zoveel onprofessionaliteit. Ik maakte hem nog een keer duidelijk dat het hulpvaardige mannen waren die hun hele zaterdag, en voor P zelfs eindeloos veel zaterdagen, hadden opgeofferd voor mijn douchegenot. Hij luisterde niet. Waarom ze in godsnaam dat tape hadden gebruikt?! Omdat ze dat op YouTube hadden gezien. Onontbeerlijk, wist ik omdat ze dat zo'n drie keer opnieuw hadden gedaan want de leidingen bleven maar lekken. 'Je moet niet zoveel films kijken,' gaf hij mij op mijn kop. Ik knikte beleefd. Prima advies. Niet zoveel films kijken. Hij haalde het tape eraf. 'Zo, nu lekt het niet meer.' Het kraantje van de stortbak repareerde hij ook even met een oud leertje van een andere aansluiting. Ik kreeg steeds meer respect. En toen hij de stortbak ook repareerde - het binnenstel zat achterstevoren - had ik opeens geen problemen meer. 

Na Frits' overlijden kreeg ik het schilderij van Meinte Walta dat hij aan mijn ouders gaf en dat ik zo prachtig vond. Het staat nog achter mijn bank te wachten om ingelijst te worden. Die plek en de duur (ca. twee jaar) dat hij daar stond werd een beetje merkwaardig na een telefoontje van mijn vader. Een ander schilderij van Walta had 175.000 euro opgebracht. Ik schoof mijn bank iets naar voren. Bekeek het ding nog eens goed. Ditmaal met een schuin gehouden kunstkenners hoofd. Ja, ik kon me daar van alles bij voorstellen. Misschien toch maar eens inlijsten. 
Geintje. Natuurlijk rappie klappie naar de eerste de beste veiling, hoe veel ik ook van Frits en dat schilderij hield. Vrijheid tot ver in mijn tachtiger jaren, daar voelde ik veel voor. Tot het volgende telefoontje. Mijn vader. Hij had zich niet één maar drie nullen vergist. 

Opeens zag ik het.
​Bij de blik uit 2017 (1e foto) had ik het natuurlijk allang moeten weten.  

Sinds ik lesgeef weet ik dat ik een vreemde, zo niet enge tong heb. Tijdens mijn eerste les is er altijd wel een kind dat me vraagt wat ik daar in godsnaam in mijn mond heb zitten en of ik niet even mijn tong uit kan steken.
Ik had geen idee. 
Geen van mijn vrienden heeft mij er ooit op gewezen. Maar na de opmerkingen van de kinderen heb ik mijn tong nader geïnspecteerd. Inderdaad een merkwaardig geval met een diepe inkeping in het midden. Ik herinner wel dat de Hokjesman, eigenlijk ook een kind, er ook meteen iets van zei. Hij vermoedde geen hekserij maar Indische roots.
Het ergste is het als ik koffie heb gedronken. Dan loopt er een zwarte geul door het geheel. Ik probeer het aan alle kanten te negeren. Wat was het leven mooi voordat ik met lesgeven begon. 
Deze week. Een meisje met gitzwarte ogen komt voor de les naar me toe. 'Juf, kunt u uw tong splijten?' 
Ik knikte zwijgend. 
​Ze wist niet hoe snel ze weg moest komen. 

Ik zat op een bankje in Zuid naast een speeltoestel. Op de andere bank zat een nette vader. Twee dochters (ca. 4 & 7) beklommen iedere keer weer de glijbaan. De vader zat op zijn telefoon. 
De oudste kwam op een of andere mysterieuze wijze met haar knie klem te zitten in de ladder. 
Vader: 'Heb je pijn?' Geen reactie. Dringerder: 'Heb je PIJN?!'
Ik dacht loop effe die vijf meter naar haar toe, dat communiceert wat makkelijker. Geeft de dochter ook het gevoel dat ze daadwerkelijk een vader heeft. 
Meisje loste het zelf op. Liep naar de vader en ging naast hem op de bank zitten evalueren. 
'Het is niets voor mij dat er zoiets gebeurt.'
Ik keek op om mijn leeftijdsinschatting bij te stellen. Maar nee, dit meisje was echt niet ouder dan 7. Hooguit 8. 
Vader beaamde haar constatering. 
Meisje keek voor zich uit en peinsde verder. 'Gewoon als een normaal mens ging ik naar boven...'
De vader zei niets.  

Mijn VIP-klasje bestaat uit vier meisjes van 10 en het is genieten.
De filosoof vroeg of ik het boek dat zij had geschreven wilde lezen. Het moment dat ik de aan elkaar geniete A4tjes in mijn handen had werd ze zenuwachtig en begon te twijfelen of ze het wel wilde laten lezen. Nadat ik haar had verzekerd dat het altijd zo gaat, bij elke schrijver, mocht het. Maar ik moest wel goed beseffen dat ze dit voor haar zusje van zes had geschreven. Dus het was 'jonger.' Begreep ik dat wel? Ik begreep het. 
Het verhaal was echt goed. Ontroerend was de eindpagina: 

De kinderen gooiden met dobbelstenen waarop een tekening staat, die moesten ze gebruiken in een verhaal. Een van de VIP-leden schreef een kristalheldere samenvatting van het schrijverschap: 

P houdt mijn gracht bij. Aan de overkant zit achter het roer van een schip een meerkoetennest verstopt. Twee boten links daarvan hebben zwanen hun nest op een ontmantelde drijvende tuin gebouwd. Rechts van mijn terras zitten man en vrouw fuut afwisselend op een nest, toppunt van emancipatie bij die beesten. 
Dan zijn er Nijlganzen die de boel af en toe komen verstoren, meeuwen die afgelopen week een eendje onderschepten, pootjes uit de bek.
De meerkoeten en zwanen hebben al enige tijd geleden hun kroost uit hun ei zien tikken, de futen hebben twee kleintjes en nog drie eieren te gaan. 
Als de fuut met gebogen nek naar de overkant cruised, roept P: 'Let op, kijk dan, hij is woedend, aanval geopend, dat wordt oorlog!' De oorlog blijkt mee te vallen als ik met alleen een handdoek om kom kijken wat er aan de hand is. Als het futenkind de veren van pa of ma doen trillen omdat hij op zijn rug we-weten-niet-wat zit te doen, wordt de camera erbij gehaald. De Nieuwe wildernis is er niets bij. P weet precies wat de beesten denken en waarom ze doen wat ze doen.
'Hij heeft honger, zij heeft het echt helemaal gehad met hem, kijk nou, hij gaat ten oorlog! Soms, heel soms, zet ik daar dan wat vraagtekens bij.