63 Spaanse telefoontjes naar albergues en hotels (C)
1 Engels telefoontje naar een hotel (P)
1 opgehangen Spaanse ontvanger die blijkbaar geen Engels kon
9 hotels - 1x 30 minuten teruglopen
5 albergues - 1x 50 minuten doorlopen
11 tortilla-ontbijtjes
320 km totaal
29 km per dag
16.800 calorieën (C)
26.181 calorieën (P)
2,5 kilo afgevallen (C)
3,5 kilo afgevallen (P)
2 recepten zonder verdere aanwijzingen: avocado met sinaasappel en avocado met mango. 
Belangrijkste les: Spanjaarden nemen bussen ipv treinen. 
Nog belangrijker les: reserveren. Op tijd...

We vlogen op Eindhoven zodat we de drukte konden vermijden. Heen was er al vervangend vervoer geweest vanaf Boxtel, terug was helaas nog dezelfde situatie. De inhoud van de vliegtuigen die op dezelfde tijd waren geland wilde met z'n allen tegelijk in die ene bus stappen. Dat ging niet. 
De rest van de mensen die, chagrijnig van de eerste mislukte poging in de bus wilden stappen, deden dat met nog wat meer ellebogen. Op station Eindhoven moesten we in de rij voor het vervangend vervoer naar Boxtel. Wij krabden ons achter onze oren. Was Schiphol echt zo erg? Ze deelden gratis water uit, een redding voor P die slap tegen het raam van de bus hing. Die man holt met gemak in de hitte een berg op met 15kg op zijn rug, maar opeengepakte mensen in een boiling bus, trekt hij niet. 
Eenmaal in de trein ging het goed. Maar thuis zakte mijn stemming (einde vrijheid) die P weer op wist te krikken met tapas en wijn. 

Bij de receptie vroeg ik nog even voor de zekerheid of we de kaartjes in de bus konden kopen, dat moest via internet, en we gingen op weg. P boekte twee plaatsen. We hadden de bus van tien uur gekozen, die duurde vier uur, zodat we in Bilbao nog wat rond konden lopen. In de rij voor de bus ontdekte P dat onze tickets voor acht uur 's avonds waren. Ik hoopte nog met mijn básico Spaans de boel wel voor elkaar te krijgen, maar de bus zat helemaal vol. We moesten naar de informatie waar al een eindeloos lange rij voor stond. Intussen verkende P de Spaanse website. We moesten NU die van twee uur boeken, want er waren nog maar twee plaatsten. Ik aarzelde, dacht, dan zijn we ons geld kwijt, beter ruilen dan twee keer kopen. De kaartjes kostten 70 euro. Maar het risico van weer een volle bus en pas midden in de nacht in Bilbao aankomen, wilde ik ook niet. Ik bleef wel in de rij staan. De lokettist was allervriendelijkst. De equivocado (verkeerde) kaartjes konden we via de website terugvorderen. P verdiepte zich nog verder. En kwam eruit, al hield de website 20 euro achter. Ook leerde hij intussen een Spaans woord: Parada bleek halte. Dat betekende dus dat er twee haltes waren ipv nog maar twee kaartjes.    

We doolden door het hotel, vonden de bar, dachten dat die twee witte wijn wel de hoofdprijs zouden kosten, maar rekenden 6,80 af, en zaten nog op ons privébalkon de tres leches de pria te eten, een kaas die ons dringend geadviseerd was.
Ik had nog nooit in zo'n groot bed geslapen, nog nooit in zo'n grote ontbijtzaal gezeten, nog nooit zo'n groot ontbijtbuffet gezien. Hij reikte van de ene kant van de zaal tot aan de andere. Het beviel me goed, de ene nacht in een bed waarvan je bang bent dat je bed bugs krijgt, de volgende dag onder de strak wit gesteven lakens. Ramses zei het al: 'Ik houd van shabby en chique. 

We renden naar de bus die ons naar Oviedo reed en liepen naar het mooiste hotel dat je je maar kunt voorstellen. Wij stapten wat aarzelend binnen met onze zweterige lijven, modderschoenen en rugzakken. Dit was duidelijk een ander kaliber. P werd 60 en wilde dat het memorabel werd. De mensen achter de receptie ontvingen ons alleraardigst. De kamer was nu, om 11.00 uur, nog niet klaar, maar we konden onze rugzakken wel achterlaten. Prima, maar eerst moesten we dan wat rommelen in onze rugzakken. Dat rommelen deden we in de lobby. Alleen duurde dat. Na tien minuten kwam er een man in pak naar ons toe, snelle blik op onze bergschoenen. Ik verwachtte dat we vriendelijk doch resoluut weggestuurd zouden worden. Maar nee. Onze kamer was klaar. We verdwenen schielijk. We wilden snel douchen om dan ton sur ton met de vloerkleden ofwel het behang weer naar beneden te komen om te laten zien dat vuil een tijdelijke zaak was die niet aan onze binnenkant kleefde.  

*het eerste bericht hierover was verdwenen, dus schreef even een nieuwe, maar nu is de oude er ook opeens weer. De krachten werken door...
We moesten wel afbouwen. Vandaag werd een kippeneindje, omdat we anders meer dan 38km moesten doen. Niet meer haalbaar. In Villaviciosa hadden we een hotel te pakken gekregen, Carlos I, en de voorbereidingen in de straten voor een groot feest, was ter ere van hem. Maar ik was niet geinteresseerd. Niet in de oude ambachten die later op de dag in de straten werden uitgevoerd, niet in de roofvogelshow, niet in de kleine stalletjes met sieraden, kazen, kleding en lakens. Ik was op zoek naar medepelgrims en vond er eentje die ons tijdens de koffie kon vertellen wat het omloop-, terugloop- en taxiavontuur van de Zweedse was, over wie hij zich erg ongerust over had gemaakt omdat ze van het pad was verdwenen.
Wij vonden in de middag een restaurant waar we duidelijk niet moeilijk moesten gaan doen, ons Spaans vloeiend moesten houden en het zeker niet in ons hoofd halen om een rondje te gaan bloggen.
Terwijl P een siësta hield, zat ik in de prachtige zithoek op de eerste verdieping. Maar zelfs mijn Ipad was in de contramine. Weigerde een Nederlands woordenboek te gebruiken, dus voor elk woord, duwde hij een Engelse suggestie naar voren. Zo viel niet te werken. Er moest duidelijk een en ander geslikt, verteerd en geaccepteerd worden... Maar eerst die verdomde Ipad.

Dit was een kippeneindje. We konden niet verder, of het zou ver over de 38 km worden, dus het werd afbouwen, of we nou wilden of niet. In Villaviciosa werden feesten voorbereid. Het had met Carlos te maken, en wij hadden precies dat hotel geboekt. Toch waren we wat van slag, nou ja, vooral ik. Ik wilde niet stoppen, ja, even voor koffie en tortilla maar dan gewoon door.
We waren er al rond 11.00 uur en vanaf het terras bleef ik maar naar pelgrims uitkijken. Gelukkig troffen we er eentje die ons kon vertellen hoe het met een andere pelgrim was afgelopen, een vrouw waarover hij zich zorgen had gemaakt.
We konden al vroeg het hotel in en even later liepen we opmerkelijk fris geurend door de straten. De dag werd opeens een gewone vakantiedag. Prima, maar niet om over naar huis te schrijven.

De Albergue was een tip van W, die deze route in 2018 liep. We zaten net aan de witte wijn toen de app binnenkwam. Of we wat filmopnamen konden maken van de herberg en het oude kerkje. Dat kon hij goed gebruiken voor de trailer voor zijn nieuwe thriller die binnenkort uitkomt. Het verhaal speelt zich af op de camino.
P heeft een geweldige camera op zijn telefoon en ook een pole bij zich. Hij liet de wijn staan en ging aan de slag. Sluipend door de herberg, rondjes om het kerkje uit 921, kikker- en vogelperspectief. De hele rambam kwam aan de orde.
We (of W) hadden geluk, de herbergier had de sleutels en we mochten het kerkje bezichtigen. Ook binnen moest er van alles gedraaid worden. Ik deed met mijn (veel slechtere) camera voor spek en bonen mee, al was het maar dat er elke keer precies als ik een geconcentreerde rijer had gemaakt iemand in mijn beeld ging staan. Maar P was niet klein te krijgen. Hij liep met zijn stok door de kerk, filmde de wensenlijst en zorgde dat er geen mensen in de weg liepen.
We gingen ook met z’n allen de trap op om het geheel van bovenaf te bekijken. P bleef achter. De herbergier vertelde eenmaal weer beneden een verhaal over de kerk toen het gebeurde. Een klap of iets, in ieder geval een hard geluid dat van boven kwam.
P was zo met zijn pole in de weer geweest dat hij het krukje dat in de weg stond over het hoofd had gezien. Maar misschien was deze struikelopname de kers op de wensenlijst van de schrijver.

We stonden per ongeluk om zes uur op omdat ik anderen hoorde rommelen en dacht dat het veel later was. Ik had zin in deze dag, want het zouden er maar 25 worden. Geloof dat mijn overschattingssysteem weer aangegaan was. Na de kilometers van de dag ervoor voelde ik na een paar uur al dat dit een, laten we zeggen, interessante dag zou worden. P dieselt gewoon door met zijn 12+kilorugzak en past zich aan mijn tempo aan. In de ochtend stappen we als dertigers door het leven en naarmate de uren vorderen komen bij mij de jaren er met tientallen erbij. Deze dag nog eerder dan anders.
Een mooie afleiding kwam van de man die zijn hele tuin had volgezet met palen met bordjes van alle mogelijke steden en dorpen uit de hele wereld. Waar wij vandaan kwamen? Hilversum? Staat er nog niet bij, loop maar even om, dan kan je het opschrijven. We liepen om, kwamen in de man zijn schuur terecht, waar het houten bordje al klaar lag om beschreven te worden. De spijkers werden erin geslagen en wij bewonderden het resultaat. De man deed dit al vier jaar. Ik vond het een geniale oplossing voor eenzaamheid. De hele dag aanspraak en als je geen zin hebt blijf je gewoon binnen.
In de middag ging de zon nog harder schijnen, de heuvels werden hoger en mijn tempo zakte nog wat verder. We deden bijna zeven uur over deze etappe, maar toen kwam de beloning. Een Albergue met een tuin met ligstoelen, water met citroensap als welkomstdrankje, bedden pal naast het raam, een warme douche, de herbergier die de was voor je doet, een fles wijn met chips in de beste ligstoelen en ‘s avonds een bezichtiging van het kerkje uit 921 dat naast de herberg stond.

Om het scharrelen in het donker en dat je bij ochtendgloren al buiten bent, je naar de laatste zichtbare sterren kijkt en dan de zon ziet opkomen terwijl er nog niemand loopt ook al zat je met allen in dezelfde herberg, de anderen zijn even opgelost en dat is precies goed, want het is nu tijd voor stilte en de natuur, paden die langs beekjes kronkelen en uitkomen bij zee, waar de golven hoog kapotspatten op rotsen of een strand, waar je al snel de gewoonte oppakt om eerst tien kilometer te lopen voor je koffie met een tortilla neemt terwijl dat eigenlijk gewoon niet anders kan omdat er binnen die tien kilometer niets te bekennen is, en dat je bij dat ene cafe bijna altijd wel een andere pelgrim tegenkomt die even een praatje maakt en dan weer verdwijnt om dagen later op de route plotseling weer op te duiken en je dan zo hartelijk te groeten dat je het idee hebt dat je een lang verloren vriend hebt teruggevonden, waar mensen je magnesium voor je benen geven, pleisters voor opkomende blaren, fruit of een vriendelijk woord, elkaar als vanzelfsprekend helpen, zich ook ongerust maken als je plotseling van de route bent verdwenen, je dingen over jezelf vertelt die je normaal nooit doet, wat de camino intens, maar gek genoeg ook vluchtig maakt, want je woorden waaien weg in de wind, waar de kilo’s van je afvallen terwijl je eet als dokwerker, je in de middag een herberg binnenloopt en gelukzalig achter een glas wijn gaat zitten, het leven teruggebracht is tot slapen, lopen en eten en je merkt dat die eenvoud zo weldadig is dat je deze ruimte mee terug wilt nemen, weet dat het niet kan en je daardoor al heimwee krijgt en op de camino wilt blijven terwijl je er nog niet eens vanaf bent.

Er is iets geks aan de hand hier in de Albergues. Op alle slaapzalen waar we hebben gelegen, was er niet 1 snurker. De eerste nacht in Hazas ervoer ik als heel merkwaardig. Ik lag wakker en ook na verloop van tijd hoorde ik nauwelijks iets. Alsof iedereen naar elkaar aan het luisteren was, of wachtte op iets waarvan ik nog niet op de hoogte was. Toen dacht ik nog dat het een uitzondering was, ik heb op vorige camino’s hele toestanden meegemaakt, mannen die van tevoren al waarschuwden dat het heel erg zou worden, vrouwen die daar een probleem van maakten.
Maar hier? In alle zeven slaapzalen, grote en kleinere, haalde niemand adem. Misschien omdat er in augustus nauwelijks een bed te krijgen is, dat als een pelgrim er dan eenmaal een heeft hij niet te veel lucht wil gebruiken.

En heel af en toe bekruipt me het gevoel dat we totaal gestoord zijn met z’n allen. Dat 360.000 volwassen mensen per jaar bereid zijn om op een gemengde slaapzaal te gaan liggen, op matrassen waarvan niemand wil weten wat er allemaal is ingedaald, om 22.00 t licht uit te moeten doen, met zo weinig mogelijk schijnsel op een iPhone bezig zijn, niet op een andere zij te draaien omdat anders het hele stapelbed meegaat, op wc’s gaan zitten terwijl iemand anders z’n tanden poetst - of andersom, nog veel erger - om de volgende ochtend om 09.00 uur weer weg te moeten zijn maar eerst de voeten met gehwohl hebben ingesmeerd en dan net te doen alsof dat helpt, om vervolgens de shin splints op de schenen en de blaren op de voeten te lopen, nog weer een heuvel te nemen terwijl je sowieso nog genoeg bergen in het vooruitzicht hebt, hele stukken over de provinciale weg moet en af en toe even aan de vangrail hangt, maar op FB alleen de mooie plaatjes post, elke dag in dezelfde kleding, zonder make-up, stug herhalend dat de camino je geeft wat je nodig hebt ook al is er geen bed te vinden, gelovend dat er krachten uit de aarde naar boven spuiten, de bloedende plekken voor stigmata aanziend en we allemaal roepen dat er geen toeval bestaat, dus dat net die ene spreuk op net jouw kamer precies was wat jij, en alleen jij nodig had.

Dit seizoen op de camino heeft weer andere opvallende geuren dan het voorjaar. Nu zijn het de vijgenbomen en eucalyptus die zo sterk ruiken dat ze voor altijd verbonden zullen zijn met deze route. De bramen hebben geen geur maar wel smaak, we stonden een tijdje stil om te plukken. Verder zijn de landelijke geuren ook niet te versmaden.

We wilden meer pelgrimachtig gaan leven. Eigenlijk ingegeven door het feit dat we al om 14.00 uur bij de de Albergue waren, er geen cafe of restaurant in de buurt was, we toch nog even reviews lazen en dachten: nee. Dan gewoon door. We zien wel of in Ribadesella plaats is. Komt goed.
Ik had op 20km gerekend en moest me nu instellen op 31. Dat doet een pelgrim.
In Ribadesella belde ik weer eindeloos. Niets. Plan B, naar de jeugdherberg die al had gezegd vol te zijn. Volgens mij zouden ze ons wel verder helpen en wellicht was er iemand die had afgezegd. Ik weet nu het woord voor reservelijst.
De laatste kilometers kostten me veel moeite, maar toen ik de trappen van de jeugdherberg opliep, de grote stoelen in de entree zag staan - perfect om in te bloggen - de zee aan de andere kant van het terras zag, perfect om in te zwemmen, wenste ik dat er een almachtige bestond.
De surfjongen leefde mee, maar daarmee kregen we geen plek. Hij ging wel voor ons bellen. Instussen staarden wij naar de hoge golven, de pelgrims die op het terras zaten te drinken, de surfers met hun planken en blonde look, plus al het andere volk dat dit de meest geëigende plek vond om te verblijven.
Even verderop was een Albergue waar we terecht konden. Hoe ver even was? Zo’n twintig minuten lopen. Die twintig werden na wat praten veertig en uiteindelijk zei hij dat het er vijftig waren. De vrouw zou op ons wachten. Het werd wel een hele klim, maar... het goede nieuws was dat dit richting van Santiago was. Hij knikte blij.
De eerste kilometers legden we in verhoogd tempo af. Toen kon ik niet meer. Dacht, ze kunnen me wat, als die herbergier weg is, prima, stap voor stap en niet sneller dan dat.
Na een uur belden we aan. Het duurde even voor er een raam op de eerste verdieping geopend. Ik dacht: als er een raam geopend wordt, gaat er nu dan een deur dicht?
Wat we wilden?
De herbergier.
Andere deur.
(Aha!)
Hoe we waren gekomen?
Te voet.
O, was er geen teleferique?!
We werden binnengelaten. De vrouw die ons welkom heette werd meteen onze vriendin toen ik vroeg of ze ook wijn te koop had. ‘No camino sin vino.’
We zaten goed.

In Colombres moest P de nog natte kleding weer inpakken omdat daar de droger niet beschikbaar was. In Llenas hing hij alles op de waslijn en kreeg ik na een week een goed beeld van wat er in die grote rugzak zat.
Van tevoren had ik advies gegeven over de inhoud. 1 korte broek om in te lopen, 1 andere voor na het wandelen, 2 Merino-shirts, 2 paar M-sokken, 2 M-onderbroeken (Merino stinkt niet, droogt snel, je wast de een, draagt de ander, is het nog niet droog hang je hem aan je rugzak), 1 fleece, 1 lakenzak, lichtgewicht regenjack, camel bag voor water en een reishanddoek (die helemaal niet droogt, aanvoelt als een zeem, maar snel de oude is, want neemt helemaal geen water op).
En dan moet dat hele zooitje maximaal 10% van je eigen lichaamsgewicht zijn, liever nog minder.
Op de waslijn hingen 7 boxers, 7 paar sokken, 3 overhemden, 1 M-shirt, 1 T-shirt, 1 zwembroek, 2 lange broeken, 1 korte broek. De waterdoorlatende regenjas hing er niet, die is 30 jaar oud. Het enige positieve wat je ervan kan zeggen is dat hij goed staat en mega duurzaam is.
De andere helft van zijn rugzak was nog droog. Geen idee wat er verder nog uit tevoorschijn komt. Al heeft hij wel al aangekondigd dat de volgende reis niet alleen zijn elektrische tandenborstel met oplader meegaat, maar hij er hard over denkt om ook de waterpik mee te nemen.